Làm chủ bản thân, không chỉ sống cho riêng mình

LÀM CH BN THÂN, KHÔNG CH SNG CHO RIÊNG MÌNH

N tu Marie Thécla Trn Th Ging, CND-CSA

“Chúng ta không th ch sng cho bn thân. Có hàng ngàn si dây buc ta vi đồng loi.” Herman Melville

Giáo hi luôn tha nhn: “Người tr làm phong phú Giáo hi và thế gii bng nhiu cách”

Trước hết bng vic nên thánh: “Hương thơm thánh thin ta ra t đời sng lành thánh ca biết bao người tr có th băng bó các vết thương ca Giáo hi và ca thế gii, và đưa chúng ta tr li vi tình yêu viên mãn mà chúng ta đã được kêu gi t thu đời đời” (Tông hun Chúa Kitô đang sng, s 50).

Đồng thi, các bn tr cũng th hin s thánh thin qua vic sng đức ái trong gia đình và trong xã hi. Nhiu người tr tham gia tích cc vào các hot động giáo x hoc dn thân vào các hot động bác ái xã hi.”

“Các phong trào vì môi trường ngày càng ph biến mà thành phn đông đảo là người tr. Tt c làm nên sc sng tr trung ca Giáo hi, đồng thi là s dn thân c th để Phúc âm hóa xã hi và thế gii, m rng Triu đại ca Thiên Chúa” (x. Tông hun Chúa Kitô đang sng, s 168).

Mnh T đã cho chúng ta li nhn định v triết lý nhân sinh ca mình như sau: “Trn hết cái tâm ca mình thì biết cái tính ca mình. Biết được cái tính ca mình thì biết đến Tri vy. Gi được cái tâm ca mình, nuôi được tính ca mình là để phng s Tri vy.”

Nếu “cái Tâm” ca chúng ta không được hun đúc tu luyn và làm trong sáng, nhy bén theo thi gian, thì con người chúng ta dn tr nên ti tăm, khô cn, què qut. Tht ra, gi được cái tâm, nuôi được cái tính là chuyn không d dàng chút nào gia cnh đời muôn mt đổi thay nht là gia các thế lc ca “bóng ti” là dc vng nm sâu bên trong mi người. “Cái tâm” ca chúng ta có th tr nên ti t hơn nếu chúng ta không có nhn thc đúng đắn v mình.

Truyn c n Độ k rng có mt chú chut nht b trm ut thê thm vì lúc nào cũng php phng lo s các chú mèo. Mt pháp sư thy vy nên thương tình biến nó thành mèo. Thế nhưng chú mèo đó li s chó.

Pháp sư li hóa phép cho nó thành chó. Sau khi đã thành chó, nó đâm ra s con báo. Thế là pháp sư phi biến nó thành mt con báo.

By gi nó li s đám th săn. Ti như vy ri thì v pháp sư cũng đành bó tay. Ông suy nghĩ và biến nó tr li thành chú chut nht như trước kia, và nói: “Tao có biến mày thành ging gì đi na thì cũng vô ích thôi, bi vì cái tâm ca mày vn là cái tâm con chut”.

Cuc sng ca chúng ta cũng không khác gì. Thay đổi hình thc hay tính cách bên ngoài cũng chng đi đến đâu. Điu quan trng là tr nên chính mình như mình đã được sinh ra vi “tính bn thin”.

Gi vng và phát sáng cái chân tâm ca mình gia cuc sng “ba chìm by ni” này đó mi là làm nên chính mìnhBiết tn dng mi cnh đời mà chúng ta đã, đang và s tri qua như nhng cht liu để xây dng bn thân mình, để tr nên chính mình. Đó mi là con đường chúng ta phi đi, cái đích chúng ta nhm đến!

Không phi nhng thay đổi bên ngoài làm cho chúng ta đạt ti phm cht làm người mà là nhng thay đổi bên trong t chính thâm tâm ca mình, mt cái tâm được khơi trong gn đục để tr nên sáng và nên cao quý gia cuc đời tc ly này. Để làm được như thế, mi ngày chúng ta cn đối din vi chính mình. Điu này đòi hi chúng ta biết nhn định v bn thân và làm sáng t cái tâm thin ca mình, cái tâm nhy bén vi ni đau ca đồng loi và vi c muông thú, c cây na, và dám sng là chính mình vi mt tâm hn đơn sơ, hn nhiên trong sáng và an bình.

Có l trong con người, điu quý giá nht chính là Lòng nhân. Lòng nhân ái là s th hin ca “tính bn thin” nơi mi người. Lòng nhân chính là gc r ca các hành vi khác. Hãy để nhng gì chúng ta làm đều phát xut t lòng trc n, t lòng yêu thương người khác, t cái tâm. Cái tâm trong mi người cn được nuôi dưỡng, phát huy, gi cho sáng, và cn phi được xem li thường xuyên để gi độ nhy bén, trong sáng trước cám d và bi bm ca bên ngoài xã hi. Nhng thế lc đen ti, xu hướng quay v nhng điu d dãi, lòng tham và dc vng… đang chc sn trong lòng mi người.

Kinh nghim sau đây nói lên bài hc v lòng nhân ái tuyt diu ca sư thy Sri Yukteswar. Có l dư âm ca nó khó phai trong cuc đời ca nhà sư tr Mukunda. Mt gương sng c th, tt lành ca thy đã lay động lòng người môn đệ còn hơn nhiu năm đèn sách, tu luyn. Chính người môn đệ y đã ghi li như sau:

Ch nhng ai biết cng hiến chân tình và v tha, biết t b và cho đi mi tri nghim nim vui sâu xa ca cuc sng và s sung mãn tht s. (Theo Lưu Dung)

Xã hi này tht có nhiu điu, nhiu nơi để cng hiến. Ngoài nhng vt hu hình, chúng ta còn cung cp cho mi người s c vũ, khích l tinh thn khiến cho thế gii này đâu đâu cũng tràn đầy nim vui.”

Hin nay, đời sng vt cht thành th hay thôn quê, ít nhiu đều được ci thin, nhưng đời sng tinh thn lm khi li b tt hu. Bao nhiêu người nhn xét v s băng hoi trong thc tế v mt đạo đức và giá tr tinh thn. Mt tác gi vô danh đã đề ngh chúng ta “nên suy nghĩ li” vì:

– Chúng ta ngày càng có nhiu cao c hơn, và nhiu xa l rng hơn, nhưng lòng khoan dung li thp đi và tinh thn hp hòi hơn

– Chúng ta nói năng nhiu hơn, nhưng yêu mến ít và lòng thù ghét quá nhiu…

– Chúng ta có ca ci tăng nhiu ln, nhưng giá tr mình gim li…

– Chúng ta có thu nhp cao hơn, nhưng luân lý đạo đức kém đi

– Chúng ta đã lên mt trăng và tr v trái đất, nhưng li cm thy khó khăn khi băng qua đường để thăm người hàng xóm…

Nim vui thanh nhã và sâu lng chính là nhng lúc quên mình và sng cho người khác. Chúng ta rt cn giúp nhau m lòng, m hu bao, m ca nhà mình để chia s, và để làm sao cho :

“Hương thơm trong nhà nho nh ca mình lan to đến nhà bên cnh và đến nhiu người càng tt;

Nim vui cht hp ca mình lan rng ti mi ng ngách ca xã hi;

Lò la trong nhà chúng ta sưởi m mi trái tim lnh giá;

Ngn đèn trước thm nhà chiếu sáng đường đi cho người v khuya…”

Sng cho người khác li làm cho cuc sng chúng ta tr nên sung mãn hơn, nh nhàng hơn, ý nghĩa và phong phú hơn.

“Chính lúc hiến thân là lúc nhn lãnh. Chính lúc quên mình là lúc gp li bn thân…” Francis Assisi

Chúng ta cn chia, cn cho, cn cng hiến nhng gì mình có, và ri chúng ta s nhn li nim vui tinh thn. Người ta thường nói rng: Khi xc nước hoa cho người khác, chúng ta cũng được thơm lây. Tht ra, đây không phi là điu chúng ta tìm kiếm, không phi vì li lc cho chính mình, nhưng thc tế đã cho thy, người đầu tiên nhn hoa trái ca s tt lành, qung đại chính li là bn thân người đã cho đi vì thường khi: “T n cười ca người khác, ta nhìn thy n cười ca chính ta.” (Lưu Dung)

Trong Đạo Đức Kinh, Thy Khng T đã nhc nh chúng ta: “S dĩ tri đất trường cu được là vì chúng không sng cho riêng mình, mà sng cho vn vt nên mi trường cu.” Các thánh hin xưa cũng đã răn dy chúng ta luôn để ý đến cái ích li cho người khác. C Nguyn Công Tr đã thao thc và căn dn hu thế:

Làm quan ct để giúp đời, phi đâu riêng hưởng mt đời m no.
Nh
ng người sng cho người khác đều đáng kính, và nht là đáng tin. Sách Lun Ng đã nhc nh“Người nào coi trng s hy sinh cho thiên h, thì có th giao thiên h cho người đó được. Người nào đem thân mình vui v phc v thiên h, thì có th gi thiên h cho người đó được.”

Tinh thn vì người khác, vì ích chung luôn được các tôn giáo chú trng. Trong bt c xã hi nào, các nhà hin triết và thánh hin cũng như hàng lê th đều giáo dc thế h tr biết sng và thc thi tinh thn “mình vì mi người”. Tuy thế, dường như trong xã hi ngày nay, đim son ca tính v tha và hướng tha b phai m vì ch trương li nhun ca kinh tế th trường. Cá nhân ch nghĩa đã và đang nh hưởng lên cách sng, cách ng x ca nhiu người, nht là gii tr. Ước mong nhng người ln tìm cách chuyn ti và duy trì nhng giá tr truyn thng cao c này cho thế h mai sau.

Tui tr chưa có bc vàng hay ca ci gì, nhưng có tm lòng. Lòng tt luôn có phn hi, vì nhng gì đã gieo, chúng ta s gt li. Hoa qu đầu tiên là s kính trng, nim vui sâu xa và an bình ni tâm ca k không ch sng cho riêng mình. Nhân gian thường nói:

 “Người ta kính trng bn

không phi vì nhng gì bn đã nhn được,

s kính trng là phn thưởng

dành cho nhng gì bn đã cho đi.”

Dòng đời luôn chy theo hướngCho là nhn – và nhn là để cho đi như:

Tt c dòng sông ri s đi v bin, t bin bao la s rót vào nhng dòng sông mênh mông tràn đầy, mch luân lưu không ngơi ngh y là cuc sng.” Hương Bình

Chính khi chúng ta to cho người khác cơ hi thì đừng cho rng đó chđem li li ích cho người khác, mà k thc cũng là đem li mt cơ hi cho bn thân ta. V phương din này, Anthony de Mello có k câu chuyn rng:

“Mt nông gia trng bp có thói quen đem ging bp tt nht ca mình biếu không cho bà con li xóm, nhưng năm nào ông cũng git gii nht hi ch nông sn ca toàn tiu bang.

Khi có người hi nguyên do, ông gii thích, “Tht ra cũng vì li ích ca mình thôi. Gió thường thi phn hoa bay t tán t cánh đồng này sang cánh đồng khác. Vì vy, nếu hàng xóm trng ging xu, thì hin tượng th phn hn hp s làm gim phm cht th bp ca tôi. Do đó, tôi cũng phi liu cho h trng ging bp ho hng như tôi.

Nhng gì chúng ta tng cho tha nhân là tng cho chính mình vy! Thường thì không my ai nghĩ đến nhng gì s xy ra khi mình chia s, hay làm gì cho người khác. Chúng ta làm theo s mách bo ca con tim, theo nhng gì mình cm thy cn làm, vì nhu cu ca người anh em đồng loi. Nhưng chuyn đời thường cho chúng ta thy: nhng gì mình gieo vãi, mình s gt được, và được gp bi. Chính lúc không ch, nhiu chuyn bt ng có li cho chúng ta xy đến.

Nhng người có lòng cm thương, con tim nhy bén trước ni đau ca người khác thường có nhng phn x rt chính xác. Trc giác s mách bo cho chúng ta nhng gì cn làm. Chúng ta cn tnh thc và lng nghe tiếng lòng mình. Đó là nhng li mách bo đầy tình và ý nghĩa. Xin đừng b qua. Câu chuyn sau đây s chng minh điu này.

“Ch tôi dành dm vn liếng định mua mt mnh đất ngoi thành. Hn được vi người ta mang tin đến đặt cc, ch vi vã gi taxi. Dc đường, ch bt gp mt đoàn nam ph lão u ht hơ ht hi bng mt cô bé b trâu húc vy xe xin đi nh lên Hà Ni cp cu. Ch tôi lp tc bo anh lái xe quay xe, đưa cô bé con, người m, và c ch thng v Hà Ni. M cô bé tê lit vì s hãi, ch biết ôm con khóc ròng. Mt mình ch lo toan cho cô bé vào phòng cp cu, nhp vin, thm chí đóng luôn c tin vin phí khi biết người m không có ni 100 nghìn trong túi. Khi chc chn là cô bé an toàn, ch mi tr v nhà, không bao gi nhc đến chuyến xe y tn kém bao nhiêu, tin vin phí thế nào, hay bun vì mnh đất ưng ý kia không kp đặt cc đã qua tay người khác. Và c đến Tết, nhà ch li có thêm nhng người khách t quê ra.”

S bình an, nhng quyết định đơn gin mà quyết lit, đó là du hiu ca nhng người có trái tim to trong lng ngc nh, nhng người luôn ý thc nhng gì nhn được là để s chia!

Có khi nào trên đường đời tp np,
Ta vô tình đi lướt qua nhau,
Bước lơ đảng chng ng đang để mt,
Mt tâm hn ta đợi đã t lâu!
(Vô Tình – Bùi Minh quc)

Có lMt tâm hn đang đợi đã t lâuđể được giúp đỡ là chú bé Lula sau đây. Ai ng được cái duyên gia chú bé đánh giày Lula và ông ch tim git i thu nào đã làm nên mt s kin đáng nh cho cuc đời Lula và đất nước Ba Tây được khi đầu vi 2 đồng bc chia đôi.

“Chú bé Lula, sinh ra vào tháng 10 năm 1945, ti mt gia đình nông dân Ba-Tây (Brazil). Vì nhà nghèo, nên t lúc mi 4 tui, thng nh đã phi đi bán đậu phng ngoài đường, nhưng vn qun áo t tơi, và thiếu ăn. Khi được lên tiu hc, lúc đó đã dn lên th đô Rio de Janeiro, sau bui hc chú bé thường hay cùng vi 2 người bn cùng la đi đánh giy đầu đường, hôm nào không có khách, thì coi như là nhn đói.

Năm 12 tui, vào 1 bui xế chiu, có 1 người khách là ch 1 tim git i và nhum áo qun đến chiếu c. Ba đứa tr chy li chào hàng. Ông ch tim nhìn vào 3 cp mt van xin khn khon đó, không biết quyết định chn đứa nào. Cui cùng ông ta nói: “Đứa nào cn tin nht, thì tôi cho nó đánh giy, và s tr công 2 đồng”.

Công đánh 1 đôi giy ch có 20 xu, 2 đồng đúng là 1 món tin rt ln. 3 cp mt đều sáng lên. Mt đứa nh nói: “T sáng đến gi cháu chưa được ăn gì c, nếu không kiếm được tin hôm nay, cháu s chết đói! Đứa khác nói: “Nhà cháu đã hết thc ăn t 3 ngày nay, m cháu li đang bnh, cháu phi mua thc ăn cho c nhà ti nay, nếu không thì li b ăn đòn.

Cu Lula nhìn vào 2 đồng bc trong tay ông ch tim, nghĩ ngi mt lúc, ri nói : “Nếu cháu được ông cho kiếm 2 đồng này, thì cháu s chia cho 2 đứa đó mi đứa 1 đồng!”

Câu nói ca Lula làm ông ch tim và 2 đứa nh kia rt là ngc nhiên.

Cu gii thích thêm: “Ti nó là bn thân nht ca cháu, đã nhn đói hết 1 ngày ri, còn cháu thì hi trưa còn ăn được ít đậu phng, nên có sc đánh giy hơn chúng nó. Ông c để cháu đánh đi, chc chn ông s hài lòng”

Cm động trước câu nói ca thng nh, ông ch tim đã tr cho hn 2 đồng bc, sau khi được hn đánh bóng đôi giy. Và thng nh Lula gi đúng li, đã đưa ngay cho 2 đứa bn mi đứa 1 đồng.

Vài ngày sau, ông ch tim đã tìm đến thng nh Lula, nhn chú bé c sau bui tan hc là đến hc ngh tim git nhum ca ông ta, và bao c ba cơm ti. Tin lương lúc hc ngh tuy là rt thp, nhưng so vi đánh giy thì khá hơn rt nhiu.

Thng bé hiu rng: Chính vì mình đã đưa tay giúp đỡ nhng người khn đốn, nên Tri mi đem đến cho mình cơ hi làm thay đổi cuc đời.

 T đó, min là có kh năng, chú bé Lula không ngn ngi giúp đỡ nhng người sng khn kh hơn mình.

Sau Lula ngh hc đi làm th trong mt nhà máy. Để bênh vc cho quyn li ca nhng người th, cu ta tham gia vào công đoàn. Năm 45 tui, Lula lp ra đảng Lao Công.

Năm 2002, trong cuc ng c tng thng, khu hiu ca Lula là: Ba ba cơm no cho tt c nhng người trong quc gia này. Và ông đắc c làm Tng Thng x Brazil. Năm 2006 ông đắc c nhim k 2, cho 4 năm ti. Trong 8 năm ti chc, ông ta đã thc hin đúng li mình đã ha: 93% tr em và 83% người ln nước này được no m. Ông đã thc hành đúng tâm nim: giúp đời!!

Và nước Ba-tây dưới s lãnh đạo ca ông đã không còn là con khng long nhai c” mà đã tr nên “Con mãnh sư M Châu” và xây nên nn kinh tế đứng th 10 trên thế gii. Luiz Inácio Lula da Silva đó là tên ca v tng thng va gii nhim vào 31.12.2010.”

Sng cho người khác không phi ch là giúp đỡ vt cht, chăm sóc tn tình khi cn nhưng có khi ch là lng nghe chân thành, hay dành mt chút thì gi cho ai đó. Thm chí mt n cười cũng làm thay đổi nhiu chuyn như câu chuyn tht đơn gin và ý v sau đây:

“Có mt cô gái cười vi mt người xa l ru rĩ. N cười làm cho anh ta cm thy phn chn hơn. Anh nh đến s t tế ca mt người bn cũ và viết cho người y mt lá thư cm ơn.

Người bn này vui sướng vì nhn được thư ca người bn cũ lâu ngày không gp đến ni, sau ba trưa anh boa mt món tin ln cho ch hu bàn.

Ch hu bàn ngc nhiên vì món tin boa quá ln, đã quyết định mang tt c đi mua x s và trúng s. Ngày hôm sau ch đi nhn gii và cho mt người ăn mày trên ph mt ít tin l.

Người ăn mày rt biết ơn vì đã hai ngày nay anh ta chng được ăn gì. Sau ba ti anh ta tr v căn phòng ti tăm ca mình. Trên đường v, anh ta thy mt chú chó con đang rét run cm cp, anh mang nó v để sưởi m cho nó.

Chú chó rt vui mng vì được cu khi cơn bão tuyết sp đến gn. Ðêm y, trong khi mi người đang ng say thì ngôi nhà bc cháy, chú chó con sa róng riết. Chú sa cho đến khi đánh thc tt c mi người trong nhà dy và cu tt c mi người thoát chết.

Mt trong nhng chú bé được cu thoát đêm y sau này tr thành bác sĩ tìm ra mt loi vc-xin cha khi mt căn bnh vô cùng nguy him cho loài người. Tt c là nh mt n cười.”

Cuc sng ca chúng ta ngày nay quá vi vàng, tt bt, ngn ngi. Tình người thường mong manh, d v. Gia vòng xoáy cuc sng bon chen, n ào này, nhiu lúc chúng ta quên đi người bên cnh, có khi c người thân yêu nht. Có l thnh thong chúng ta cn dng li để yêu thương hay để cm nhn s yêu thương; ngng li để soi lòng, để nhìn li xem có phi chúng ta đã quá vô cm, quá lnh lùng; dng li để xem t bao lâu ri chúng ta đã không còn rung cm, nhói đau vì vết thương ca mt ai đó, bao lâu ri chúng ta ch biết yêu mình! Bao nhiêu ln chúng ta đã không sn sàng đưa tay cho người đang chìm nm ly hoc l đi trước nhu cu ca mt ai trong lúc chúng ta có th giúp h? Tht vy, “Tình yêu và lòng tt không h b lãng phí. Chúng luôn to nên mt ý nghĩa nào đó. Chúng ban phước cho người nhn được, và chúng cũng ban phước cho bn, người trao tng.” Barbara De Angelis

Nếu nói đến nhng câu chuyn đầy tình, m lòng, hay nhng hành vi vô tâm vô cm ca con người thì vô s k. Chúng ta ch cùng nhau nhìn li như mt cách hâm nóng trái tim mình, để đừng quên rng “Khi tôi nm xung, tôi ch đem theo nhng gì tôi đã cho đi thôi!

Không sng cho riêng mình” hay sng cho người khác đã đượnhà thơ T Hu thi v hóa bng nhng li ví von duyên dáng như sau:

“Nếu là con chim, chiếc lá,
thì con chim phi hót, chiếc lá phi xanh.
L nào vay mà không có tr,
sng là cho, đâu ch nhn cho riêng mình?

Khi mt người sng hết mình vì người khác, thì cũng đồng nghĩa vi vic người đó đã đi qua chính bn thân mình. Đây là mt trong nhng du hiu chc chn ca người trưởng thành ri vy!

 

Ngun: dongducba.net